(van onze rechtbankverslaggever)
DEN HAAG De aanleg van de hoogwatergeul Reevediep lijkt zeker nog geen gelopen race. De Raad van State keek donderdag zeer kritisch naar de zogenoemde ADC-toets die is uitgevoerd om aan te tonen dat het Reevediep móet worden aangelegd.
Volgens de overheden die bij dit project betrokken zijn, is hun toets grondig uitgevoerd. Maar de Raad wekte de indruk goed door te hebben dat bij de toets creatief is toegerekend naar een gunstig resultaat.
Zo constateerde de raadsvoorzitter fijntjes dat de overheden bij de toets zijn uitgegaan van een lager verlies aan beschermd moeras bij de Reevedam dan de overheden eerder zelf aan de Raad vertelden. Het ging toen om ongeveer 4 hectare verlies en dat is door de Raad als vaststaand feit genoteerd. Volgens de voorzitter kan dit niet zomaar worden verlaagd, want feit is feit.
De advocaat van de overheden reageerde door te zeggen dat er sowieso ruimschoots meer moeras voor terugkomt. En een deel daarvan wordt meteen als zwaar beschermd Natura 2000 gebied aangemeld.
In de ADC-toets moesten de overheden kijken of er alternatieven voorhanden zijn voor het doel waarvoor het Reevediep wordt aangelegd, het onderdeel A uit de toets. Volgens de advocaat zijn er geen betere alternatieven te vinden. Maar volgens woordvoerder Hans Messelink van de vereniging Natuurstudie en Bescherming IJsseldelta zijn die er wel.
We pleiten voor een groene bypass, zegt Messelink. Daarbij wordt wel de hoogwatergeul aangelegd, maar de vaargeul daarbinnen komt er niet. Dat voorkomt dat de recreatievaart de beschermde roerdomp en grote karekiet verstoort. En om die verstoring en vernietiging van leefgebied draait het allemaal in dit geschil. Een tweede alternatief is volgens Messelink de versterking van de dijken langs de IJssel. Dat maakt de aanleg van de bypass niet eens meer nodig.
Staatsraad Ralph Pans legde de vinger op de zere plek in het plan voor het Reevediep. Als het doel van het project is om de waterstand in de IJssel te verlagen, dan valt het alternatief van de dijkversterking af. Maar het is zeer de vraag of waterstandsverlaging wel het doel is.
Volgens de Waterwet is de veiligheid in het gebied langs de rivieren het doel. Waterstandsverlaging is dan een van de middelen om veiligheid te bereiken. Volgt de Raad deze uitleg dan is dijkversterking wel degelijk een alternatief dat serieus moet worden bekeken door de overheden. En als dit alternatief beter is dan de bypass, dan kan de bypass alsnog sneuvelen. De overheden kunnen alleen voor de ADC-toets slagen als er geen alternatieve oplossing is.
Het onderdeel C (compensatie voor vernietigde natuur) kan ook nog voor een praktisch probleem zorgen. De aanleg van het Reevediep mag pas starten als het nieuwe moerasgebied in de buurt volledig functioneert als leefgebied voor de roerdomp en grote karekiet. Volgens verwachting van het rijk zal dat in 2017 het geval zijn. Krap een jaar later moet het Reevediep al in gebruik zijn. Daarmee lijkt het project al aardig in de knel te zitten.
De Raad doet over zes weken uitspraak.
