KAMPEN – Omdat bijna alle kavels van de Zuiderzeehaven verkocht zijn, de sluis bij Kornwerderzand verbreed wordt en Kampen in 2035 energieneutraal wil zijn, gaan wethouder Geert Meijering (CDA) van Economische Zaken en wethouder Irma van der Sloot (GroenLinks) van Duurzaamheid in gesprek met de gemeenteraad over de realisatie van nieuwe havenfaciliteiten. Niek Teune sprak met de twee wethouders over de ‘de duurzame ontwikkeling van de Melmerpolder’, waarbij economie en duurzaamheid hand in hand moeten gaan. Meijering: “We kunnen geld verdienen en tegelijkertijd goed zorgen voor de planeet.”
Het denken over de eerste Zuiderzeehaven is rond de millenniumwisseling begonnen. In 2006 ging de eerste schop in de grond, nadat er jaren van besluitvorming aan vooraf waren gegaan. Inmiddels zijn bijna alle kavels verkocht aan ondernemers. Mede daarom denkt het college van burgemeester en wethouders voorzichtig na over de realisatie van nieuwe havenfaciliteiten in de Melmerpolder. Als de gemeenteraad groen licht geeft, kan daar de eerste circulaire haven van Nederland worden aangelegd. Maar voordat het zover is, moeten er nog de nodige stappen gezet worden.
Is het achteraf gezien een verstandige beslissing geweest om de Zuiderzeehaven aan te leggen?
Meijering: “Ja, ik ben er blij mee dat de Zuiderzeehaven toentertijd aangelegd is. Ik denk niet alleen dat het voor de gemeente Kampen, maar voor de hele economische regio belangrijk is dat de haven er is gekomen. De komst van Wärtsilä, een toonaangevende multinational, heeft de grootste schwung aan de Zuiderzeehaven gegeven. Er is ook een aantal bedrijven uit de regio die zich in Kampen heeft gevestigd. Door de haven is de aantrekkingskracht van Kampen als economisch gebied enorm toegenomen.”
Hoeveel grond is er op dit moment nog te koop in de Zuiderzeehaven?
Meijering: “De gemeente Kampen heeft in 2018 de laatste twee kavels gekocht van het havenbedrijf. Het ging om een oppervlakte van in totaal 13,3 hectare, waar op dit moment nog 5,9 hectare beschikbaar van is. De andere 7,4 hectare, die direct aan het water grenst, is verkocht aan een bedrijf dat al in de haven gevestigd is en wil gaan uitbreiden.”
Het college wil graag in discussie met de gemeenteraad over de aanleg van een tweede Zuiderzeehaven. Waarom?
Meijering: “Wij spreken niet zozeer over een tweede Zuiderzeehaven, maar we hebben het over de duurzame ontwikkeling van de Melmerpolder. Dat dekt meer de lading, want het gaat niet alleen over een haven, maar ook over duurzame energie. Er zijn verschillende aanleidingen voor ons geweest. De huidige Zuiderzeehaven is bijna uitverkocht. Ook wordt de sluis bij Kornwerderzand verbreed, waarmee deze regio als havengebied aantrekkelijker wordt. Daarnaast is het zo dat we een enorme opgave hebben op het gebied van duurzaamheidstransitie. We willen als gemeente Kampen in 2035 energieneutraal zijn.”
Van der Sloot: “Om energieneutraal te kunnen worden, moeten we de windmolens ergens kwijt. We hebben daar als college nog geen keuzes over gemaakt; de gemeenteraad ook nog niet. De gemeenteraad heeft alleen aangegeven dat de windmolens geclusterd en bij bestaande infrastructuur moeten worden gebouwd. Dan blijven er maar een paar gebieden over. Als je grond beschikbaar moet stellen voor windturbines, dan is het mooi om dat te combineren met bedrijvigheid.”
De financiële positie van de gemeente Kampen is niet florissant. Is het geld er wel om de Melmerpolder duurzaam te ontwikkelen?
Van der Sloot: “Het is inderdaad een investering, maar juist op het moment van crisis moet je vooruitkijken en investeren. Zeker bij duurzame energie staan de investeerders op de stap. Daar is echt sprake van een verdienmodel.”
Meijering: “Je moet heel goed de financiële risico’s in kaart brengen, want die zijn natuurlijk fors. Tegelijkertijd is er ook een kans voor de gemeente Kampen om geld te verdienen met de verkoop van grond. En als er een nieuw bedrijventerrein is, ontvangt de gemeente ook weer extra onroerendezaakbelasting. Maar je gaat wel een financieel risico aan als je de grondexploitatie start. Die probeer je positief af te sluiten. Bij de Zuiderzeehaven is dat uiteindelijk gelukt, maar er zijn ook jaren geweest waarin we geen snipper grond verkocht hebben.”
Hoeveel interesse is er op dit moment onder ondernemers om een kavel te kopen in het nieuw te ontwikkelen havengebied?
Meijering: “Een paar jaar geleden was er een bedrijf dat graag veertig hectare aan het water wilde kopen. Dat kon niet, want die grond hadden we niet beschikbaar. Er zijn in de afgelopen tijd meer bedrijven geweest die geïnformeerd hebben of wij nog een kavel aan het water konden aanbieden. Dus, de interesse is er. Daarnaast heeft Arcadis een aantal jaren geleden op basis van onderzoek geconcludeerd dat er behoefte is aan twintig hectare extra havengebied. Hoewel het theorie is, verwacht ik dat er een bepaalde behoefte is. Maar dat is wat anders dan dat je direct alle kavels verkocht hebt.”
Wat gaat de duurzame ontwikkeling van de Melmerpolder betekenen voor de werkgelegenheid?
Van der Sloot: “Nieuwe energie zorgt voor werkgelegenheid. Als je heel veel energie opwekt, trekt dat bedrijvigheid aan. Maar hoeveel werkgelegenheid dat betekent voor de inwoners van Kampen, dat weten we niet.”
Meijering: “Waar wil je werkgelegenheid aan afmeten? Aan het aantal directe arbeidsplaatsen of aan de toegevoegde waarde dat zo’n gebied in euro’s heeft aan de economie? In de huidige Zuiderzeehaven werken namelijk relatief weinig mensen. Maar de impact die de haven heeft op de indirecte werkgelegenheid en de economische ontwikkeling van andere bedrijven eromheen is enorm. Als je kijkt naar het economisch belang van een haven moet je niet alleen kijken naar het directe aantal arbeidsplaatsen, maar ook naar het aantal indirecte arbeidsplaatsen en de waarde die je toevoegt aan de regionale economie.”
Van der Sloot: “De hamvraag voor de gemeenteraad is of zij de economische toegevoegde waarde voor Kampen en de regio voldoende vindt opwegen tegen de ruimtelijke consequenties die aan de duurzame ontwikkeling van de Melmerpolder verbonden zijn. Dat is waar het steeds om draait.”
Hoe ziet u dat zelf? Weegt de economische toegevoegde waarde op tegen de ruimtelijke consequenties?
Meijering: “Dat is een vraag die we nu nog niet kunnen beantwoorden. Dat klinkt flauw, maar dat is precies de reden waarom we nu samen met de provincie Overijssel onderzoek naar de kansen en bedreigingen doen. De vraag is terecht, maar nu nog te vroeg. Die hopen we te beantwoorden door het onderzoek.”
Hoe moet de tweede Zuiderzeehaven er straks uit gaan zien? Heeft u daar al een beeld van?
Meijering: “Nee, dat weten wij nog niet. Op het kantoor van Irma hangt een kaart van de omgevingsvisie. Daarop staat een pijl die wijst naar de Melmerpolder; het is een zoekgebied. Het zou allemaal daar plaats kunnen gaan vinden. Maar hoe en wat, dat is allemaal nog niet in beeld.”
Uw uitgangspunt is dat als er wel een nieuwe haven in de Melmerpolder aangelegd wordt, dit de eerste circulaire haven van Nederland moet worden. Vanwaar die ambitie?
Meijering: “Ik heb de overtuiging dat economische ontwikkeling van de toekomst duurzaam zal moeten zijn en ook gericht moet zijn op de circulaire transitie. We kunnen geld verdienen en tegelijkertijd goed zorgen voor de planeet. Je kunt het in mijn ogen niet meer uitleggen dat je old school een bedrijventerrein aanlegt. Nee, als je dat wilt, dan moet dat een bijdrage leveren aan de opgave van duurzaamheid en aan de circulaire transitie. Willen we geld blijven verdienen en onze planeet leefbaar houden, dan moet je dat hand in hand laten gaan.”
Hoe wilt u bereiken dat de eventuele nieuwe haven circulair wordt?
Meijering: “Van circulariteit bestaan verschillende beelden. Je kunt een industriegebied bouwen met circulaire materialen. Maar wij willen ook nadenken over het type bedrijvigheid dat wij in de Melmerpolder willen hebben. Zou die bedrijvigheid ook een bijdrage kunnen leveren aan de circulaire transitie? Dat kan gaan over schroot verwerken tot nieuw materiaal, maar ook over het sluiten van kringlopen; dat afval een grondstof vormt voor een nieuw product. We moeten de grondexploitatie zo inrichten dat we die principiële keuze kunnen blijven maken.”
Wanneer wordt er een besluit genomen over de duurzame ontwikkeling van de Melmerpolder?
Meijering: “Op dit moment vindt het onderzoek naar de kansen en bedreigingen van de duurzame ontwikkeling van de Melmerpolder plaats. Daarvoor is twee jaar uitgetrokken, namelijk 2020 en 2021. Omdat het coronavirus hier geen impact op heeft, verwacht ik dat in de loop van het jaar een voorlopig onderzoeksresultaat op tafel komt. Dan zal ergens in 2021 aan de gemeenteraad gevraagd worden of ze ermee verder willen of niet.”
Heeft het college van burgemeester en wethouders zelf al een standpunt ingenomen?
Meijering: “Nee. Irma en ik zijn in onze eigen portefeuilles wel believers. De duurzame ontwikkeling van de Melmerpolder, met een haven en grootschalige opwekking van duurzame energie, zou kansen kunnen bieden. Maar op een basis van een geloof kun je niet besturen; daar heb je feiten voor nodig. Daarom laten wij onze vermoedens toetsen, zodat en goede discussie met de gemeenteraad plaats kan gaan vinden. Uiteindelijk beslist de gemeenteraad. Wij faciliteren slechts.”
Bert | zondag 27 september 2020 11:34