(door Niek Teune)
KAMPEN – Familiebedrijven zijn niet alleen verantwoordelijk voor een groot gedeelte van de werkgelegenheid in de gemeente Kampen, maar zij maken ook voor een groot gedeelte het verenigingsleven mogelijk. Niek Teune sprak met wethouder Geert Meijering (CDA) en Fred Pals, adviseur Economie, over het belang van familiebedrijven voor de gemeente. Meijering: “Ik denk dat familiebedrijven de belangrijkste drager zijn van een lokale samenleving”
Hoeveel familiebedrijven telt de gemeente Kampen?
Pals: “Familiebedrijven zijn vaak oudere bedrijven waarvan de bedrijfsvoering van generatie op generatie wordt doorgezet. In deze regio is zo’n 70% van de ondernemingen een familiebedrijf. Het is waarschijnlijk dat deze percentages ook gelden voor de gemeente Kampen, maar precies weten wij dat niet. De Kamer van Koophandel registreert namelijk niet of een onderneming een familiebedrijf of niet-familiebedrijf is.”
Meijering: “In de gemeente Kampen zijn er relatief veel veehouderijen gevestigd, die vaak in het bezit zijn van een familie. Ook de glastuinbouwbedrijven in de Koekoekspolder zijn nagenoeg allemaal familiebedrijven. Dat zal ons gemiddelde in ieder geval niet omlaag halen.”
Meijering: “Veel familiebedrijven zijn geworteld in de Kamper samenleving; ook familiebedrijven waarvan de eigenaar zelf inmiddels niet meer in Kampen woont. Ze hebben een sterke verbondenheid met het verenigingsleven. Ik denk dat als je bij Go-Ahead Kampen op het hoofdveld naar de reclameborden kijkt, dat daar die 70% familiebedrijven in terug te zien is. Ik zie dat patroon terug in onze hele samenleving. Familiebedrijven maken een groot gedeelte van het verenigingsleven mogelijk, maar ze voorzien Kampen ook van het gros van de arbeidsplaatsen. Ik denk dat familiebedrijven de belangrijkste drager zijn van een lokale samenleving.”
Wat zijn de bekendste familiebedrijven van de gemeente Kampen?
Meijering: “Het ene bedrijf staat natuurlijk vaker in de schijnwerpers dan het andere bedrijf. Baby- en Kinderspeciaalzaak De Kleine staat niet vaak in de publiciteit, maar dat is wel een echt Kamper familiebedrijf. Daarnaast denk ik aan bedrijven als Broshuis, Uitgekookt, Tembo, Mateboer, Weever, Vahl en Van der Maat. Het zijn er best wel veel.”
Wat is de kracht van een familiebedrijf?
Pals: “Familiebedrijven zijn minder kwetsbaar in tijden van crisis. Natuurlijk, familiebedrijven zijn ook geraakt door het coronavirus. Familiebedrijven hebben ook last gehad van de kredietcrisis. Maar het aantal faillissementen door de kredietcrisis bleef in de regio Zwolle relatief beperkt, net als het aantal werklozen. Familiebedrijven staan er over het algemeen goed voor; ze kunnen tegen een stootje. Ook ontslaan ze hun werknemers niet zo gauw. De loyaliteit aan het personeel is bij een familiebedrijf vaak groter dan bij een niet-familiebedrijf.”
Zijn er ook nadelen verbonden aan het feit dat een onderneming een familiebedrijf is?
Pals: “De bedrijfsopvolging kan binnen een familiebedrijf een heikel punt zijn. Men wil een bedrijf graag in de familie houden, maar soms komt het in handen van iemand die er niets van bakt. Een zoon of dochter hoeft natuurlijk niet altijd een geboren ondernemer te zijn.”
Meijering: “Vandaag de dag wordt er wel beter over bedrijfsopvolging nagedacht dan voorheen. Hoe ga je bijvoorbeeld om met de koude kant van de familie? Hoe ga je om met een schoonzoon of schoondochter binnen het bedrijf; maak je die wel of geen aandeelhouder? Families in deze regio worden daar steeds beter in begeleid door het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven van Windesheim. Dat is goed, want bedrijfsopvolging is een cruciaal punt waarbij de zaken goed geregeld moeten worden.”
Welke uitdagingen liggen er de komende jaren voor familiebedrijven in de gemeente Kampen?
Meijering: “Op korte termijn is het de vraag welke gevolgen het coronavirus voor de familiebedrijven in onze gemeente gaat hebben. Los daarvan liggen er uitdagingen voor de melkveehouderijen in het bijzonder. Een derde van deze bedrijven in de gemeente Kampen gaat in de komende jaren stoppen. Dat heeft te maken onder andere de druk van stikstof, fosfaatregelingen en de melkprijs, maar ook met het vinden van een opvolger. Het gaat heel ingrijpend zijn, want de boerenbedrijven zijn belangrijk voor Nederland en Kampen. Maar het aantal bedrijven in de agrarische sector gaat verminderen, of we dat willen of niet.”
Op welke manier gaat de gemeente Kampen de boerenbedrijven bijstaan?
Meijering: “Dat doen wij voornamelijk via De Stadserven, het bedrijf dat namens de gemeente het beheer over Kampereiland voert. In de beleidsvisie die vorig jaar door de gemeenteraad is vastgesteld, zit onder andere een ‘stoppersregeling’. Hiermee wordt bedrijfsbeëindiging aantrekkelijker gemaakt. Ook wordt er geïnvesteerd in het faciliteren van bedrijven. Dat gaat over bijvoorbeeld bedrijfscoaching, adviseren bij bedrijfsopvolging of het ondersteunen bij het aanvragen van duurzaamheidssubsidies richting kringlooplandbouw. Dat wordt heel specifiek voor Kampereiland gedaan.”
Heeft de gemeente Kampen ook nog speciaal beleid voor familiebedrijven?
Meijering: “Het economische beleid van Kampen richt zich specifiek op sectoren, zoals de agrarische sector of de logistieke sector. We proberen zoveel mogelijk aan te sluiten bij het beleid dat door de provincie Overijssel is ontwikkeld voor familiebedrijven. Dat doen wij door familiebedrijven te verbinden aan de bestaande netwerken. Er zijn goede contacten met Windesheim. Maar wij hebben als gemeente niet specifiek iets opgeschreven voor familiebedrijven.”
Waarom niet?
Meijering: “Laat ik vooropstellen dat ik het goed vind dat er op landelijk en provinciaal niveau aandacht is voor het eigene van familiebedrijven. Dat is het schaalniveau waar dat het beste past. Op de gemeentelijke schaal van Kampen, waar 70% van de bedrijven een familiebedrijf is, zou het beleid voor familiebedrijven te algemeen kunnen worden. Het is veel effectiever om op gerichte sectoren te focussen. Dat neemt niet weg dat wij ons bijvoorbeeld enorm ingespannen hebben om bedrijventerrein Spoorlanden uit te breiden, om familiebedrijven als Postuma en Uitgekookt te behouden voor IJsselmuiden. Familiebedrijven zijn voor ons als gemeente hele belangrijke ondernemingen.”
