Als we het bij honden over dominantie hebben, moet ik bekennen dat ik meestal in mijn schulp kruip. Deze term wordt volgens mij te pas en te onpas aan honden toegekend die op bepaalde momenten iets doen wat hun baas niet bevalt. Tijdens wandelingen komt het erop neer dat een bepaalde hond naar een andere hond toe stormt, af en toe met opgeheven staart en de oren naar voren gericht een ander hond benadert, voorop wil lopen en daardoor de lijn steeds strak trekt of zelfs andere honden bestijgt. Deze gedragingen worden dan door de eigenaar bestempeld als dominant. Daarmee moet een passerende baas met zijn hond dan maar genoegen nemen. Afgezien van het feit of de term "dominant" wel op zijn plaats is, is het geen vrijstelling voor de eigenaar van een hond die op sommige tijdstippen iemand of een andere hond belaagt. Want wat is dominant zijn eigenlijk?
Een hond die echt dominant is zou dit in dezelfde situaties en ten allen tijde moeten laten zien. Neem het voorbeeld van een dier dat visite aanblaft. Als we hier de term "dominant" op los laten, zou dit betekenen dat de hond wil overheersen en op zijn manier wil aangeven dat hij er niet van gediend is dat willekeurige, voor hem vreemde mensen, zijn hol betreden. Dit klopt alleen als hij dit bij alle mensen doet die naar binnen stappen. Maar vaak doen honden dit bij mensen die direct een twijfelende houding aannemen en daarbij onnodige gebaren maken of de hond proberen aan te spreken. Zij worden achtervolgd totdat zij eenmaal hebben plaatsgenomen. En dan nog vaak loopt de hond grommend om de zetel heen. Mensen zien dit als een aanval van een hond die de situatie naar zijn poot wil zetten. Jammer dat de oorsprong van het gedrag van dergelijke honden is, dat ze vaak helemaal niet zo flink zijn. Eigenlijk roepen ze keihard naar de baas dat hij even te hulp moet komen, omdat zij de situatie niet overzien. Als de baas dan op een rustige manier zou laten zien dat de hond niets te vrezen heeft en hem op dezelfde rustige manier bij hem roept, is de hond in het begin wel plooibaar. Maar als het dier eenmaal heeft geleerd dat "indringers" onzeker zijn en hem door wilde gebaren bedreigen, waardoor de baas op zijn wijze ook nog eens drukke gebaren maakt naar het hondenbeest om hem te kalmeren en tot rede te brengen, gelooft die hond de situatie niet meer. Dit in tegenstelling tot mensen die binnen komen en totaal geen notitie van de hond nemen. Hij is er op dat moment niet. Als die mensen zelfbewust naar een zitplaats lopen, gaan zitten en een gesprekje met de baas aanknopen, gaat de hond het ook een doodnormale zaak vinden. Mensen verdedigen zich niet ten opzichte van hem, de baas heeft zich niet met hem bemoeid en hem dus ook niet aangemoedigd om samen de strijd aan te gaan en de toestand keert al snel terug naar normaal. Als dit tijdstip is bereikt, komt de hond wel uit zichzelf naar de vermeende indringer. En anders maar niet.
Feitelijk leert het ons dat, zodra wij mensen iets zien als dominant zijn van de hond, dit een totaal andere oorzaak kan hebben. De hondenbaas moet niet proberen om in dergelijke gevallen altijd de baas te spelen en daardoor de strijd met de hond aan te gaan. Strijden maakt op die momenten de dieren nog onzekerder dan ze al waren. Steun geven door gedrag wat rust uitstraalt, is de enige remedie, vooral als je weet dat "dominante" dieren vaak gedrag vertonen dat schone schijn is. Aan ons de taak dit weg te poetsen.
Bert Nieuwenhuis.