(door Niek Teune)
IJSSELMUIDEN – De apostel Paulus ging tweeduizend jaar geleden op wereldreis om het Evangelie te verkondigen. Cock Grandia (66) uit IJsselmuiden volgde onlangs zijn voetstappen door zijn reisverslagen te onderzoeken. Het resulteerde in een dagboek genaamd ‘Op reis met pionier Paulus’. Een vraag-antwoordgesprek met de schrijver, die zijn wens om Paulus van dichterbij mee te kunnen maken in vervulling zag gaan.
Het dagboek heet ‘Op reis met pionier Paulus’. Waarin was Paulus een pionier?
“Hij kwam op gebieden waar nog nooit het Evangelie was verkondigd. Het was onbekend en onontgonnen. Hij trad niet zomaar in de voetsporen van een voorganger. Dat is pionieren ten voeten uit.”
In het voorwoord wordt beschreven dat ‘Op reis met pionier Paulus’ geen ‘standaarddagboek met meditaties’ is, maar een doorlopend reisverhaal met achtergronden. Vanwaar de keuze voor deze vorm?
“In een reisverhaal kon ik de geschiedenis die buiten de Bijbel beschreven wordt, meer ruimte bieden. Het bezoek van Paulus aan Athene is daar een mooi voorbeeld van. Hij ziet daar meerdere altaren voor de onbekende god. Daar zit zo’n mooi verhaal achter. Er was jaren daarvoor een ziekte die door Athene woedde. De mensen geloofden dat een vertoornde god hen strafte. Maar om welke van de vele goden ging het? Om dat te kunnen achterhalen, hadden ze een kudde schapen losgelaten. Daar waar de schapen zouden gaan liggen, zouden ze geofferd worden op het dichtstbijzijnde altaar. Als er geen altaar in de buurt was, dan zou die ter plekke opgericht worden. Paulus pakt dat goed op. Echt maatwerk.”
Hoe is de reis van Paulus verlopen? Met andere woorden, hoe gaat het boek?
“Mijn boek begint in Jeruzalem, bij de getuigenis van Stefanus in de rechtszaal. Daar is een jongeman, die dan nog Saulus heet, als toeschouwer bij. Hij is er stellig van overtuigd dat Jezus niet de beloofde Messias is. Paulus had een krachtige hand nodig om stilgezet te worden. Dat gebeurt op weg naar Damascus. Hij reist daarna als apostel van Damascus naar Arabië en dan weer naar Jeruzalem, waar hij zijn kompaan Barnabas ontmoet. Op een gegeven moment moet hij vluchten en gaat hij naar zijn geboortestreek, Tarsus. Daar zoekt Barnabas hem op, omdat de christengemeente van Antiochië een dienaar nodig heeft. Samen gaan ze in deze groeiende gemeente aan het werk. In Antiochië beseffen Paulus en Barnabas dat het Evangelie verder de wereld in moet gaan. Daar begint dan de eerste van de in totaal drie zendingsreizen die allemaal in het dagboek beschreven worden.”
En na de derde zendingsreis is Paulus gestopt met het verkondigen van het Evangelie?
“Toen is hij naar Rome gebracht, als een gevangene. Je zou dat ook bijna een zendingsreis kunnen noemen. In Rome was hij gekluisterd aan een gehuurde woning; ook een soort quarantaine. Daar eindigt het verhaal. Ik had gedacht dat ik daarna nog vele pagina’s zou vullen, maar toen werd het teveel gissen. Misschien is hij nog in Spanje geweest, maar dat is niet zeker. Uiteindelijk is hij vermoedelijk vermoord door keizer Nero in Rome. Zijn liefde voor Jezus heeft hem zijn leven gekost.”
De meningen zijn verdeeld over bijvoorbeeld de datering van de brieven van Paulus of de volgorde van de gekozen reisroutes. Maakte dat het moeilijk om een waarheidsgetrouw reisverslag te schrijven?
“Soms was het wel moeilijk, want een aantal keren is Paulus van de radar. Wat gebeurde er bijvoorbeeld nadat hij Damascus verliet? Als hij eerst naar Jeruzalem ging en daarna naar Arabië, dan krijg je een heel ander verhaal. Mijn keuzes hebben nooit het theologisch gehalte aangetast. Als je iets niet zeker weet, dan kun je er beter niets over schrijven. Maar wanneer je uiteindelijk alle puzzelstukjes op tafel legt, dan is het reisverslag toch completer dan dat ik vooraf gedacht had.”
Heeft u Paulus als persoon door het schrijven van dit boek beter leren kennen?
“Ja, veel beter. Veel mensen vonden en vinden hem te dominant. Het was een rationeel mens, een rechtlijnige bestuurder die zelf initiatief nam. Daar kan een gevoelsmens moeite mee hebben. Maar als je Paulus beter leert kennen en ziet hij dat zich volledig ondergeschikt maakt aan de ander, dan ga je zijn woorden anders beleven. De liefde trilt erin door. Hij wil de weg van de Heere in alles volgen. En dat voor iemand met zo’n uitzinnig karakter. Als je de gebruiksaanwijzing van Paulus kent, dan ga je hem absoluut anders waarderen. Ik ben af en toe best een beetje jaloers op die man.”
