Heeft u wel eens gehoord van de term centrale sensitisatie bij chronische rug- of nekpijn? Wat is dat precies en waarom kunnen we de pijn niet altijd goed behandelen? In dit blog leggen we het verschil uit tussen acute en chronische pijn.
Hoe werkt ons pijnsysteem?
In de dagelijkse praktijk komen we veel patiënten tegen met chronische pijnklachten. Vaak zijn onze patiënten overal al geweest en komen de pijnklachten steeds weer terug. Hoe komt het dat de pijn steeds weer terug komt ondanks dat er alles aan gedaan is om zo goed mogelijk voor dat lijf te zorgen?
Veel mensen voelen zich onbegrepen of niet gehoord in de diverse spreekkamers van artsen en ‘’shoppen’’ van zorgverlener naar zorgverlener. Uit recent onderzoek is gebleken dat in 95% van de chronische lage rugpijn gevallen (onderzoek Lancet 2018) er niets te vinden is op een MRI of röntgen foto. Met andere woorden… we kunnen de pijn niet in een hokje plaatsen en dus is er in veel gevallen geen duidelijke diagnose voor het pijnprobleem. Tjah.. en nu, zult u zich afvragen? Om hier een antwoord op te krijgen moeten we eerst weten hoe het pijn alarmsysteem van de mens werkt.
Hoe werk het pijnalarmsysteem?
Het pijnalarmsysteem van de mens is een fantastisch goed ontworpen systeem. Zonder dit systeem zouden we niet kunnen overleven of zouden we continu tegen problemen aanlopen. Voorbeeld: stelt u eens voor dat u, uw hand plaatst op een hete kookplaat. Wat zou er gebeuren als we geen pijnalarm systeem zouden hebben? Precies, dan zouden we onze handen verbranden met alle gevolgen van dien. Een ander voorbeeld van weefselschade (bijvoorbeeld een keer door je enkel gaan) dan komt er een grote bult op de enkel. Uw lichaam geeft aan dat u even niet uw enkel moet belasten omdat het weefsel goed moet kunnen herstellen. Vaak is de enkel binnen een aantal weken weer hersteld. Binnen drie maanden kan de enkel weer volledig belasten (afhankelijk van leeftijd en gezondheid). Dit pijnmechanisme noemen we ook wel acute pijn en komt voor bij weefselschade en kan door de juiste behandeling van een fysiotherapeut goed worden behandeld.
Maar wat is dan chronische pijn?
Chronische pijn is veel complexer. Soms is er een verleden. Bijvoorbeeld een ongeluk waarbij een whiplash is ontstaan of een hernia, er is sprake van artrose, stenose, failed back surgery of een discopathie. In veel gevallen (ongeveer 80%) is er echter geen duidelijk oorzaak en/of zouden de klachten allang verdwenen moeten zijn. Dit noemen we aspecifieke rug- of nekklachten.
Hoe komt het dat men zich niet goed kan herstellen? En dat men na een inspanning soms dagen lang last heeft van rug of nek? Dit komt door een overgevoeligheid van het pijn alarm systeem binnen het centrale zenuwstelsel. (ook wel centrale sensitisatie genoemd).
Centrale sensitisatie/overgevoeligheid, een overprikkelbaar centraal zenuwstelsel (CZS) is, simpel uitgedrukt, het steeds gevoeliger (hypersensitief) worden voor pijn. Sommigen beschrijven het is als volgt: “De alarm-installatie gaat ieder moment af, terwijl er niets aan de hand is. De installatie gaat zelfs af als er helemaal geen sprake van schade is. De drempelwaarde waarop je iets voelt wordt steeds lager.”
Belangrijk om te weten is dat ons hele lichaam bestaat uit kleine sensoren. Dit zijn de voelsprieten van het lichaam. Deze voelsprieten geven een signaal door aan de hersenen, het gebied tussen de oren, die verwerken de prikkels en slaan alarm als er gevaar dreigt. Zoals bij die hete kookplaat. Bij chronische pijn lijkt het erop dat die kookplaat altijd heet is terwijl in de werkelijkheid de kookplaat volledig afgekoeld is. En toch gaan we ons gedrag aanpassen aan die ‘’hete’’ kookplaat. We ‘’leren’’ ons systeem (neuroplasticiteit) dat er gevaar dreigt terwijl als we dit objectief gaan bekijken (op een MRI of röntgen) er geen gevaar aanwezig is. In de praktijk komt dit erop neer dat men niet, verkeerd of nauwelijks meer gaat bewegen en eventuele inspanning gaat vermijden. Men is bang om een verkeerde beweging te maken en iets stuk te maken in het lichaam. Het pijnalarmsysteem van het lichaam lijkt wel niet meer goed te functioneren.
Wat is de oplossing?
Dat is dus niet zo eenvoudig. Met medicatie of eventueel een injectie kunnen we wel even voorruit maar dit biedt niet direct een structurele oplossing. Er is een combinatie nodig tussen verschillende disciplines. De psycholoog die kijkt naar het aangeleerde (pijn)gedrag, een fysiotherapeut bekijkt de mogelijke beperkingen in het houding- en bewegingsapparaat en de revalidatiearts of de physician assistant stemt de medicatie af. Kortom we werken via het bio-psycho-sociaal model. Het doel van revalidatie is niet primair gericht om de pijn volledig weg te nemen maar wel om de dagelijkse activiteiten weer op te kunnen pakken en vooral om mensen bewust te maken en regie te voeren over hun eigen lijf en leven.
Meer informatie
Wilt u meer informatie over het revalidatieprogramma van Nordic Health? Dan kunt u contact opnemen met het Service Center van Nordic Health via 038 3030 18 80 of via www.nordichealth.nl
De kosten worden, met een verwijzing van de huisarts, bedrijfsarts of medisch specialist, gedekt door de basisverzekering.